Kadın İnfertilitesi
Kadın infertilitesi araştırılmasında öykü ve jinekolojik muayene çok önemlidir. Jinekolojik muayene; spekulum ve transvajinal ultrasonografi (USG) muayenesinden oluşmaktadır. Transvajinal USG ile rahim, tüpler ve yumurtalıklardeğerlendirilir. USG ile rahim dokusunun doğuştan anomalileri, myomlar, endometrial polipler, yumurtalık kistleri ve hidrosalpenks görülebilir.
Kadın infertilitesi değerlendirilmesinde laboratuvar önemli yere sahiptir. Yumurtalık rezervi, kadının üreme kabiliyetini tanımlama amacıyla kullanılan bir terimdir.
Yumurtalık rezervinin değerlendirilmesinde sıklıkla kullanılan laboratuar parametreleri şunlardır: Adetin 3. günü ölçülen FSH, östrodiol, anti-Müllerien hormon (AMH)
İnfertilite araştırmasında kullanılan diğer yöntemler histerosalpingografi, histeroskopi, histerosalpingokontrast sonografi ve laparoskopidir. Kadın infertilitesi nedenleri arasında, yumurtlama bozuklukları, rahim, tüpler ve rahim ağzı ile faktörler sırasıyla yerini alır.
Yumurtlama Bozuklukları
En sık görülen kadın infertilitesi nedeni yumurtlama bozukluklarıdır. Öykü bu tip hastalarda önemlidir. Her ay düzenli adet gören ve memede hassasiyet, ağrılı adet görme (dismenore) , bulantı gibi menstrual semptomları olan kadınlarda tipik olarak yumurtlama bozukluğu görülmez.
Yumurtlama bozukluğuna sebep olabilecek nedenler;
- Hipotalamik Hipofizer Disfonksiyon: obezite, aşırı egzersiz, stres, anoreksiya nervoza ve bulimia, antipsikotik ve antidepresan ilaç kullanımı, hipotalamo-hipofizer aksın organik defekti ( örn. prolaktinoma), tiroid hastalıkları ( hipertiroidi, hipotiroidi), hipotalamik veya hipofizer bölgenin tümörleri (örn. prolaktinoma), travması veya radyoterapisi, emzirme dönemi
- Polikistik over sendromu
- Prematür over yetmezliği (erken menopoz)
- kronik karaciğer veya böbrek hastalıkları, Cushing sendromu
Yumurtlama fonksiyonlarını değerlendirme amacıyla kullanılan testler; bazal vücut sıcaklığı ölçümü, serum progesteron konsantrasyonu ölçümü, idrarda LH ölçümü, transvajinal ultrasonografi ile yumurtlamanın gözlenmesidir.
Rahim Dokusuna Ait Faktörler
Rahim dokusunun anatomik ve fonksiyonel anomalileri doğuştan olabileceği gibi sonradan da meydana gelebilir; bunlar myomlar ve endometrial polipler, rahimiçi yapışıklıklar, rahimiç tabakasının iltihabı (endometrit). Rahim dokusuna ait faktörlerin değerlendirilmesinde ultrasonografi, histerosalpingografi, laparoskopi ve histeroskopi kullanılmaktadır.
Tüpler ile İlgili Faktörler
Tüpler ile ilgili infertilitenin en sık nedeni pelvik inflamatuar hastalıktır. Diğer sık nedenler ise endometriozis, daha önce geçirilmiş ameliyatlara bağlı yapışıklıklar, tüpler ile ilgili polip ve hidrosalpenkstir. Tüplerin geçirgenliğin gösterilmesi infertilite araştırılmasında önemli basamaklardan biridir. Bu amaçla kullanılan yöntemler: histerosalpingografi, histerosalpingokontrast sonografi ve laparoskopidir.
Rahim Ağzı ile İlgili Faktörler
Rahim ağzı muayenesi, infertilite değerlendirilmesinin önemli bir basamağıdır. Tespit edilen rahim ağzı anomalileri veya kronik iltihap tedavi edilmelidir. Bu patolojiler rahim ağzında darlığa ve normal rahim ağzı bezlerinden salgılanan mukus üretiminde azalmaya yol açarak infertiliteye neden olabilir.
