Tüp Bebekte Yenilikler
Op. Dr. Melek Büyükkınacı Erol
EMBRİYOSKOP
Günümüzde embriyoların 24 saat izlenebilmesi mümkün. Bu gelişmeyle daha önce kaçırılan bölünme ve gelişme aşamaları atlanmamış oluyor. Özellikle tek embriyo transferinin zorunlu olduğu koşullarda embriyo seçimi daha fazla önem kazanıyor ve böylelikle hastaya mümkün olan en yüksek şansı vermek mümkün hale geliyor.
Morfokinetiğin (Embriyoların gelişimleri sürecinde morfolojik özelliklerinin kinetik olarak gözlemlenmesi) Canlılığı en yüksek Embriyonun Seçiminde Kullanımı
Embriyolar 24 Saat gözetim altında
Bilindiği üzere günümüz şartlarında klinik embriyoloji laboratuarlarında transfer edilecek en iyi kalitede embriyonun seçimi mikroskop altında embriyoya ait bir takım morfolojik özellikler incelenerek yapılmaktadır. Bu morfolojik değerlendirmeler, embriyonun bölünme evrelerine uygun olarak belirli aralıklarla yapılır. Bu süreçte, embriyoların gerekli koşulları sağlıp sağlamadığı incelenir. Dolayısıyla embryo gelişimi klasik morfolojik yöntemle değerlendirildiğinde statik bir gözlemleme yapılabilmektedir.
Oysa embriyo gelişimi statik bir olay değil oldukça komplex dinamik olaylar zinciridir ve embriyonun canlılığının göstergesi olabilecek bazı ipuçları statik değerlendirmede gözlenememekte ve bu sebeple klasik morfolojik değerlendirme canlılığı en yüksek embriyonun seçiminde yol gösterebilse de , prediktif değeri halen kısıtlı kalmaktadır..
Bu düşünceden yola çıkarak bazı medikal firmalar, araştırmacılardan da destek alarak, embriyoların kültüre edildiği inkübatörler içine modüler, yada bizzat inkübatörle bir bütün olarak kullanılabilen embriyo gelişiminin 24 saat aralıksız olarak, en az her 5 dakikalık süreçler içerisinde gözlemler alınarak detaylı incelenebileceği bir kamera monitör sistemi geliştirmişlerdir. Bu monitör sistemi sayesinde embriyo gelişiminin dinamik olarak incelenebilmesi mümkün kılınmıştır. Bu sayede embriyo canlılığının önemli göstergeleri olabilecek, statik yöntemlerle görünemeyecek bazı özelliklerinin bu teknikle ortaya çıkarılarak canlılığı en yüksek embriyonun seçiminde prediktivitesi daha yüksek bir yöntem oluşturulması amaçlanmıştır.
Bu amaçla 2000 li yılların sonundan itibaren özellikle Avrupa ülkeleri kaynaklı bazı bilimsel çalışmalar yayınlanmıştır. Bu bilimsel çalışmalarda embriyo gelişimi esnasında gözlemlenen bölünme evreleri ayrı ayrı değerlendirilmiş (1. Bölünme evresi: döllenmiş yumurtanın 2 hücreli evreye bölünmesi, 2.Bölünme evresi: 2 hücreli embriyonun 3-4 hücreye bölünmesi, .....gibi) , embriyoların bu bölünme evrelerini ne kadar sürede gerçekleştirebildikleri transfer edilen embriyonun canlılığıyla karşılaştırılmıştır . Bölünme zamanları dışında statik değerlendirme ile net olarak gözlemlenemeyecek bazı spesifik morfolojik karekterlerinde embriyo canlılığının göstergesi olabileceği savunulmuştur.
Ancak günümüzde embriyo monitör sistemlerinin pratikte tüm embriyoloji laboratuarlarında kullanımı için bazı detayların netleştirilmesi gerekmektedir. Her ne kadar literatürde yayınlanmış bazı makaleler de yararlı etkisi gösterilebilmiş olsa da halen bilimsel olarak doğru metodolojiyle hazırlanmış prospektif karşılaştırmalı bilimsel çalışmalarla klasik embriyo değerlendirme yöntemlerine göre devam eden ve doğumla sonuçlanan gebelik oranlarında anlamlı olarak daha avantajlı olduğu kanıtlanamamıştır. Monitör sistemleriyle ilgili netleştirilmesi gereken diğer bir bilimsel konu ise embriyo bölünme evrelerinin dış faktörlerden (hastaya uygulanan stimülasyon protokolü, laboratuarda embriyo kültürü detayları, kullanılan kültür sıvıları, ısı farklılıkları gibi faktörlerin embriyo gelişimini ve canlılığını olumsuz yönde etkileyebildiğini gösteren birçok bilimsel çalışma yayınlanmıştır) ne kadar etkilendiği ve eğer etkileniyorsa buna bağlı olarak bu faktörlerin bölünme evrelerinde ideal zaman aralıklarını ne yönde değiştirdiğinin netleşmesi gerekmektedir. Aksi halde bu zaman aralıklarının universal olarak standardizasyonu mümkün olamayacaktır ve önerilen zamanlamaya bağlı yeni skorlama sistemi farklı tekniklerle çalışan farklı laboratuarlarda sapma gösterecektir.
Embriyo monitör sistemlerinin maliyeti günümüzde kullanılan klasik morfolojik yöntemlere göre oldukça yüksek olduğu için laboratuvarlarda rütin olarak kullanımı ve klasik yöntemlerin yerini tamamıyla alması ancak belirtilen bilimsel detaylar netleştikten sonra mümkün olabilecektir.
EMBRİYOLOJİK GENETİK TANI.
Seçilmiş embriyo ile yapılan işlemlerde gebelik oranlarının daha yüksek çıktığına dikkat çekiyor. Çalışma ve araştırmalar, genetik inceleme yapılmadan transfer edilen embriyolardaki gebelik oranlarına bakıldığında yaşla birlikte azalma görüldüğünü ortaya koyuyor. Genetik analizler, transfer edilen embriyoların yaşa bağlı olarak gebelik oranlarındaki azalmanın daha düşük olduğunu göstermektedir.