Tekrarlayan Gebelik Kayıpları
Op. Dr. Melek Büyükkınacı Erol
Tekrarlayan Gebelik Kayıpları
Tekrarlayan gebelik kayıpları özellikle anne adayı için yıpratıcı bir durum. Fiziksel ve ruhsal olarak ele alınması gereken bu durumun nedenlerini irdemelek ve en önemlisi de tedavi yöntemleri üzerine bilgi vermek üzere tekrarlayan gebelik kayıplarına bu yazı ile yakından bakalım. Sevgili hastalarım bu süreçte yalnız olmadığınızı ve bu durumu aşabilmenin pek çok yolunun olduğunu sizlere bir kez daha hatırlatmak istiyorum. Tekrarlayan gebelik kayıpları, ardışık olarak iki veya daha fazla düşük ya da ölü doğum şeklinde gebelik sonlanması olarak tanımlanmaktadır. TGK, hamileliklerde %1-5 oranında görülür
Tekrarlayan Gebelik Kayıpları Nedenleri
TGK'nın kesin nedenleri bilinmemekle birlikte, birçok faktörün rol oynadığı düşünülmektedir. Bu faktörler arasında şunlar yer alır:
Hormonal bozukluklar: Hormonlardaki düzensizlikler, tekrarlayan gebelik kayıplarının potansiyel nedenlerinden biridir. Örneğin, polikistik over sendromu (PCOS), tiroid hastalığı ve lupus gibi hormonal bozukluklar TGK'ya neden olabilir.
Kromozom anomalileri: Gebeliğin erken dönemlerinde meydana gelen kromozom anomalileri, düşük veya ölü doğuma yol açabilir. Hem annenin hem de babanın genetik taşıyıcı olabileceği bazı kromozomal bozukluklar, embriyonun normal gelişimini etkileyebilir ve tekrarlayan gebelik kayıplarına yol açabilir.
Enfeksiyonlar: Örneğin, toksoplazma, sitomegalovirüs ve rubella gibi enfeksiyonlar TGK'ya neden olabilir. Özellikle rahimde ve rahim ağzında yaşanan enfeksiyonlar tekrarlayan gebelik kayıplarına sebep olabilir. y
Anatomik sorunlar: Örneğin, rahim içi yapışıklıklar veya rahim fibroidleri TGK'ya neden olabilir. Rahim içerisindeki doğumsal anormallikler, embriyonun uygun şekilde yerleşmesini ve büyümesini engelleyebilir
Bağışıklık sistemi sorunları: Bağışıklık sisteminde oluşan anormallikler vücudun fetüsü yabancı bir cisim olarak algılamasına sebep olabilir ve düşük riskini artırabilir.
Trombofili (kan pıhtılaşması bozuklukları): Kanın pıhtılaşması ile ilgili bazı genetik veya kronik sorunlar, rahimde kan akışının olumsuz etkilenmesine sebep olabilir ve gebeliğin sürdürülmesini zorlaştırabilir.
Yaş faktörü: Kadın yaşı tekrarlayan gebelik kayıplarının risk faktörü olarak ortaya çıkabilmektedir. Kadının yaşlandıkça, kromozomal anormalliklerin ve diğer sağlık sorunlarının ortaya çıkma olasılığı artar.
Tüp Faktörü: Hidrosalpenks yani tüplerde birinde sıvı birikmesi tutunan bir embriyonun erken dönemde kaybına neden olabilir.
Diğer faktörler: diyabet, stres, kötü yaşam tarzı alışkanlıkları (sigara içme, alkol tüketimi, kötü beslenme vb.) gibi faktörler de tekrarlayan gebelik kayıplarına katkıda bulunabilir.
Tekrarlayan Gebelik Kayıplarında Yapılan Testler
Tam kan sayımı: Hemoglobin düzeyleri, lökosit sayısı ve trombosit sayısı gibi parametreler incelenerek kan bozuklukları veya enfeksiyon belirtileri araştırılır.
Tiroid fonksiyon testleri: Tiroid hormonlarının (TSH, T3, T4) düzeyleri ölçülerek tiroid bozuklukları saptanır. Tiroid hormon dengesizlikleri tekrarlayan gebelik kayıplarına neden olabilir.
Hormonal ölçümler: Vücuttaki östrojen, progesteron, LH ve FSH hormonların ölçümü yapılır. Hormonal dengesizlikler gebelik kaybı riskini artırabilir.
Antifosfolipid antikor testleri: Otoimmün bir hastalık olan antifosfolipid sendromu, tekrarlayan gebelik kayıplarına neden olabilir. Bu test ile lupus antikoagülan, antikardiyolipin gibi antikorlar tespit edilir.
Genetik testler: Genetik mutasyonlar, karyotip analiz ve yapısal anormalliklerin tespiti için hem kadına hem de erkeğe genetik testler yapılabilir.
Trombofili Testleri: Kanın pıhtılaşma sürecindeki bozukluklar (trombofili), tekrarlayan hamilelik kayıplarının sebeplerinden biri olabilir. Genetik veya sonradan gelişen trombofili faktörlerinin belirlenmesi için özel testler uygulanır.
Radyolojik Görüntüleme: Ultrasonografi ya da rahim filmi (histerosalpingografi), rahim içi yapısal bozuklukları ve tıkanıklıkları tespit etmede kullanılan yöntemlerdir.
Rahim İçi Doku Örneği (Endometrial Biyopsi): Rahmin iç tabakasının (endometrium) değerlendirilmesi amacıyla yapılır. Endometrial biyopsi, endometriumdaki anormallikleri ya da hormon dengesizliklerini ortaya çıkarmada yardımcı olabilir.
Tekrarlayan Gebelik Kayıpları Yaşayan Çiftler İçin Hangi Tedavi Yöntemleri Kullanılır?
TGK'nın tedavisi, nedenine bağlı olarak değişir. Hormonal bozukluklara bağlı TGK'da, hormon tedavisi uygulanabilir. Kromozom anomalilerine bağlı TGK'da, gebelik öncesi genetik tanı (PGT) yapılabilir. Enfeksiyonlara bağlı TGK'da, enfeksiyonun tedavisi uygulanabilir. Anatomik sorunlara bağlı TGK'da, cerrahi müdahale gerekebilir. Bağışıklık sistemi sorunlarına bağlı TGK'da, bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar uygulanabilir.
Genetik danışmanlık: Genetik testler sonucunda bir genetik anormallik tespit edilmişse, çiftlere genetik danışmanlık verilir. Bu danışmanlık, gelecekteki gebelikler için olası genetik risklerin değerlendirilmesini ve uygun seçeneklerin belirlenmesini kapsar.
Hormon Tedavisi: Hormon dengesizliklerinin neden olduğu gebelik kayıplarında, hormon tedavisi devreye girebilir. Örneğin, progesteron desteği, rahim iç tabakasının yeterince kalınlaşmasını sağlayarak gebeliğin devamını destekler.
Yapısal Anormalliklerin Tedavisi: Rahimdeki yapısal sorunlar tekrarlayan gebelik kayıplarına yol açıyorsa, cerrahi müdahaleler gerekebilir. Bu müdahaleler arasında rahim septumunun alınması veya polip ya da fibroidlerin çıkarılması bulunabilir.
Trombofili Tedavisi: Eğer kan pıhtılaşma bozukluğu (trombofili) tekrarlayan gebelik kayıplarına neden oluyorsa, pıhtılaşmayı önlemek amacıyla antikoagülan (kan sulandırıcı) ilaçlar reçete edilebilir ve bu sayede gebeliğin devamı sağlanabilir.
Bağışıklık Sistemini Düzenleyici Tedaviler: Eğer bağışıklık sistemi problemleri tekrarlayan gebelik kayıplarına neden oluyorsa, bağışıklık düzenleyici ilaçlar ile tedavi edilebilir.
Bağışıklık Düzenleyici İlaçlar: Bağışıklık sistemi ile ilgili sorunlar, tekrarlayan gebelik kayıplarının sebebi ise, bağışıklık düzenleyici ilaçlar kullanılabilir.
Tüp bebek tedavisi (IVF): Tekrarlayan gebelik kayıplarının (RGK) sebebi bulunamıyorsa ya da diğer tedavi yöntemleri sonuç vermemişse, bazı çiftler tüp bebek tedavisine yönlendirilebilir. IVF, laboratuvar ortamında yumurtaların döllenmesi ve embriyo oluşturulması süreçlerini kapsayan bir yardımcı üreme yöntemidir. Bu süreçte, embriyolar genetik analiz (PGS veya PGD) ile incelenebilir ve sağlıklı embriyolar rahme transfer edilebilir.
Tekrarlayan Gebelik Kayıpları ve Tüp Bebek Tedavisi
Tekrarlayan gebelik kayıpları yaşayan çiftler için tüp bebek tedavisi aşağıdaki durumlarda düşünülebilir:
Nedeni tespit edilememişse: Tekrarlayan gebelik kayıplarının (TGK) sebebi bulunamıyorsa veya tedavi edilebilir bir neden saptanamıyorsa, tüp bebek tedavisi (IVF) bir seçenek olabilir. Bu yöntemle, embriyolar laboratuvar ortamında oluşturulup genetik analizden geçirilir. Bu yöntemle, sağlıklı embriyolar belirlenip rahme transfer edilebilir.
Genetik anormallikler varsa: Genetik testler sonucunda çiftlerde genetik anormallikler tespit edilmişse, tüp bebek tedavisi kullanılabilir. Embriyoların genetik incelemesi (PGS veya PGD) gerçekleştirilebilir ve bu süreçte sağlıklı embriyoların seçilip rahme transfer edilmesi sağlanabilir.
Diğer tedavi yöntemleri etkili olmamışsa: Hormon tedavisi, yapısal düzeltme veya diğer tedavi yöntemleri tekrarlayan gebelik kayıplarında (TGK) sonuç vermemişse, tüp bebek tedavisi (IVF) bir alternatif sunabilir. IVF, gebeliği sağlama olasılığını artırabilir ve düşük riskini azaltabilir.
TGK'nın Önlenmesi Mümkün Mü?
TGK'nın önlenebilmesinin kesin bir önlenmesi yoktur. Ancak, sağlıklı bir yaşam tarzı ve düzenli kontroller, TGK riskini azaltmaya yardımcı olabilir.