Sperm Hazırlama İşlemi Nedir?
Op. Dr. Melek Büyükkınacı Erol
Sperm Hazırlama İşlemi Nedir?
Sperm hazırlama, üreme hücrelerinin en iyi kaliteye ulaşmasını sağlamak için yapılan çeşitli laboratuvar işlemlerini ifade eder. Bu işlem, sperm sayısını, hareketliliğini ve yapısal bütünlüğünü optimize etmeye yönelik adımları içerir. Genellikle tüp bebek (IVF) ve intrauterin inseminasyon (IUI) gibi yardımcı üreme tekniklerinde kullanılır. Sperm hazırlama, döllenme başarısını artırmak için kritik bir adımdır.
Sperm hazırlama işlemlerinin temel amacı, üreme tedavilerinde başarıyı maksimize etmektir. Bu amaçlar şunları içerir:
Sperm Hazırlama Tekniklerinin Amaçları
En Sağlıklı Spermleri Seçme: Sperm hazırlama, en yüksek hareketliliğe, en iyi şekle (morfoloji) ve sağlam DNA yapısına sahip olan sperm hücrelerini ayırmayı hedefler. Bu sayede döllenme şansı artırılır ve sağlıklı embriyo gelişimi desteklenir.
Seminal Plazmadan Ayırma: Seminal plazma, sperm hücrelerini koruyan ve besleyen bir sıvıdır; ancak bazı durumlarda bu sıvı, serbest radikaller ve bakteriler gibi zararlı maddeler içerebilir. Sperm hazırlama, bu zararlı maddeleri ortadan kaldırarak spermlerin temizlenmesini sağlar.
Sperm Hareketliliğini Artırma: Hazırlık işlemleri, spermleri aktive ederek onların döllenme yeteneğini artırır ve yumurtaya ulaşmalarını kolaylaştırır.
Anormal veya Ölü Hücrelerin Ayıklanması: Sperm hazırlama teknikleri, döllenme için uygun olmayan hücreleri ayırarak sadece en sağlıklı ve döllenme potansiyeli en yüksek olan spermleri seçer.
Sperm Hazırlama Teknikleri Nelerdir?
İnfertilite tedavilerinde kullanılan bazı yaygın sperm hazırlama teknikleri şunlardır:
Basit Yıkama: Semen örneği, spermleri seminal plazmadan ayırmak amacıyla santrifüjlenir. Ardından, özel bir besiyeri içinde yıkanan spermler, döllenme işlemine hazır hale getirilir. Bu işlem, spermleri zararlı bileşenlerden temizlemeye yönelik en temel tekniklerden biridir.
Dansite Gradient Tekniği: Bu yöntemde, semen örneği farklı yoğunluklarda hazırlanmış çözeltilerle santrifüjlenir. Daha ağır olan en kaliteli spermler, çözeltilerin alt tabakasında birikirken, diğer hücreler ve istenmeyen materyaller üstte kalır.
Swim-Up Tekniği: Spermler, bir besiyeri içine yerleştirilir ve en hareketli spermlerin besiyerinin üst kısmına doğru yüzmesi beklenir. Bu yöntem, özellikle yüksek hareketliliğe sahip sperm hücrelerini ayıklamak için tercih edilir.
Elektroforez: Spermlerin elektrik alanı altında hızlarına göre ayrıldığı bu teknik, en hızlı hareket eden ve dolayısıyla en sağlıklı spermleri ayırır.
MACS (Manyetik Hücre Ayrıştırma): Apoptozis belirtileri gösteren spermler manyetik mikro parçacıklarla işaretlenir ve manyetik alandan geçirilir. Sağlıklı spermler manyetik alan dışına çıkarken, anormal hücreler tutulur.
Mini Gradient Tekniği: Özellikle düşük sperm sayısına sahip erkeklerde kullanılan bu yöntem, daha az miktarda semenle en kaliteli spermleri seçmeyi amaçlar.