Servikal Serklaj
Op. Dr. Melek Büyükkınacı Erol
Servikal Serklaj Nedir?
Servikal serklaj, servikal yetmezlik (rahim ağzı yetmezliği) teşhisi konan kadınlarda erken doğum veya düşük riskini azaltmak amacıyla uygulanan cerrahi bir prosedürdür. Serviks, hamilelik süresince kapalı kalarak fetüsü korur. Ancak, servikal yetmezlik durumunda, serviks yeterince güçlü olmayabilir ve bu da rahim ağzının erken açılmasına yol açabilir. Bu durumda, servikal serklaj ile rahim ağzı cerrahi olarak dikilerek, doğum zamanına kadar kapalı kalması sağlanır.
Servikal serklaj genellikle şu durumlarda uygulanır:
Servikal Serklajın Endikasyonları
Servikal Yetmezlik: Daha önceki gebeliklerde ikinci trimesterde (13-24 hafta) ağrısız servikal dilatasyon (açılma) ve ardından gebeliğin kaybedilmesi durumunda.
Kısa Serviks: Transvajinal ultrasonografi ile ölçülen servikal uzunluğun 25 mm'nin altında olması ve bu durumun düşük veya erken doğum riskini artırması.
Servikal Anomaliler: Konjenital (doğumsal) servikal anomaliler veya önceki servikal cerrahiler (LEEP, konizasyon gibi) nedeniyle serviksin zayıflamış olması.
Geçmişteki Gebelik Kayıpları: İkinci trimesterde tekrarlayan gebelik kayıpları yaşayan kadınlarda.
Servikal Serklaj Türleri
Servikal serklaj, uygulanış şekline göre farklı türlere ayrılır:
Transvajinal Serklaj:
McDonald Serklajı: En yaygın kullanılan yöntemdir. Bu işlemde, vajinal yoldan girilerek servikse dikiş atılır. Prosedür genellikle 12-14. gebelik haftaları arasında yapılır.
Shirodkar Serklajı: McDonald yöntemine benzer, ancak dikiş daha yüksek bir seviyede ve biraz daha zor bir teknikle atılır. Serviksin daha kısa veya daha problemli olduğu durumlarda tercih edilebilir.
Transabdominal Serklaj:
Bu yöntem, vajinal yoldan serklaj yapılamadığında veya vajinal serklajın başarısız olduğu durumlarda kullanılır. Serviksin üst kısmına karın bölgesinden girilerek dikiş atılır. Bu yöntem daha invazivdir ve genellikle laparotomi (açık ameliyat) veya laparoskopi (kapalı ameliyat) ile gerçekleştirilir.
Acil Serklaj:
Servikal dilatasyonun başlamış olduğu, ancak fetal zarların hala sağlam olduğu durumlarda yapılır. Bu tür bir serklaj genellikle ikinci trimesterde acil bir müdahale olarak uygulanır.
Servikal Serklaj İşlemi Nasıl Yapılır?
Servikal serklaj işlemi genellikle hastanede, genel veya spinal anestezi altında yapılır. İşlemin aşamaları şunlardır:
Hazırlık: Hasta ameliyathaneye alınır ve anestezi uygulanır. İşlem sırasında hasta jinekolojik pozisyonda yerleştirilir.
Servikse Erişim: Vajinal serklajda, vajina içine spekulum yerleştirilir ve serviks görünür hale getirilir. Transabdominal serklajda ise karın bölgesinde küçük bir kesi yapılarak servikse ulaşılır.
Dikiş Atılması: Servikse genellikle sentetik bir bant veya dikiş ipliği (örneğin, Mersilene bandı) ile 1-2 dikiş atılır. Bu dikişler serviksi kapalı tutarak erken açılmasını önlemeye çalışır.
Kontrol ve Tamamlama: Dikişler yerleştirildikten sonra işlem bölgesi temizlenir ve kanama kontrolü yapılır. İşlem genellikle 30-60 dakika sürer.
İyileşme ve Gözlem: İşlem sonrası hasta kısa bir süre gözlem altında tutulur. Eğer herhangi bir komplikasyon yoksa, hasta aynı gün taburcu edilebilir.
Servikal Serklaj Sonrası İyileşme Süreci
Servikal serklajdan sonra iyileşme süreci genellikle sorunsuzdur, ancak bazı durumlarda komplikasyonlar ortaya çıkabilir. İyileşme süreciyle ilgili bilinmesi gerekenler şunlardır:
Dinlenme: İşlem sonrasında birkaç gün boyunca dinlenme önerilir. Aşırı fiziksel aktivitelerden, ağır kaldırmaktan ve cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır.
Vajinal Akıntı ve Hafif Kanama: Serklaj sonrası hafif vajinal akıntı veya kanama normaldir. Ancak, yoğun kanama, kötü kokulu akıntı veya şiddetli kramp gibi belirtiler fark edilirse doktora başvurulmalıdır.
Dikişlerin Çıkarılması: Eğer vajinal serklaj yapılmışsa, dikişler genellikle gebeliğin 37. haftasında çıkarılır. Transabdominal serklajda ise dikişler doğum sırasında sezaryen ameliyatı ile çıkarılabilir.
Takip Randevuları: Düzenli doktor kontrolleri ve ultrasonografi ile serviksin durumu izlenir. Bu kontroller, servikal serklajın başarılı olup olmadığını ve gebeliğin güvenli bir şekilde ilerleyip ilerlemediğini değerlendirmek için önemlidir.
Servikal Serklajın Riskleri ve Komplikasyonları
Her cerrahi işlemde olduğu gibi, servikal serklajın da bazı riskleri ve komplikasyonları vardır. Bunlar arasında şunlar yer alır:
Enfeksiyon: Serklaj sonrası enfeksiyon riski mevcuttur. Enfeksiyon belirtileri arasında ateş, şiddetli vajinal akıntı ve alt karın ağrısı bulunur.
Servikal Hasar: Servikse atılan dikişler nedeniyle servikste hasar oluşabilir. Bu hasar, gelecekteki gebeliklerde sorunlara yol açabilir.
Erken Membran Rüptürü (Su Gelmesi): Serklaj sonrası amniyon kesesinin erken yırtılması nadir de olsa görülebilir.
Kanama: İşlem sırasında veya sonrasında kanama olabilir. Şiddetli kanama durumunda acil müdahale gerekebilir.
Servikal Serklajın Avantajları
Erken Doğum Riskini Azaltma: Servikal serklaj, servikal yetmezlik nedeniyle erken doğum riskini önemli ölçüde azaltabilir.
Yüksek Başarı Oranı: Uygun hastalarda uygulandığında, servikal serklaj başarılı bir şekilde gebeliğin ileri aşamalarına ulaşılmasını sağlar.
Gebelik Kayıplarını Önleme: Özellikle ikinci trimesterde tekrarlayan gebelik kayıpları yaşayan kadınlar için servikal serklaj, bu kayıpları önlemede etkili olabilir.
Servikal serklaj, servikal yetmezlik teşhisi konan kadınlar için önemli bir tedavi seçeneğidir. Serviksin cerrahi olarak kapatılması, erken doğum ve düşük riskini azaltarak, gebeliğin güvenli bir şekilde ilerlemesine katkı sağlar. Ancak, her cerrahi işlemde olduğu gibi, servikal serklajın da riskleri ve komplikasyonları vardır. Bu nedenle, işlem öncesinde detaylı bir değerlendirme yapılmalı ve karar, hasta ile doktorun ortak kararıyla verilmelidir