Semen Analizi
Op. Dr. Melek Büyükkınacı Erol
Semen Analizi (spermiogram) Nedir?
Semen analizi, erkeğin sperm kalitesini değerlendirmek için kullanılan bir testtir. Test, sperm sayısını, hareketliliğini, şekillerini ve sperm hücrelerinde herhangi bir anormallik olup olmadığını değerlendirir.
Semen analizi, bir erkeğin üreme yeteneğini değerlendirmek için yaygın olarak kullanılır.
Semen Analizi Neden Yapılır?
Erkek kısırlık değerlendirmesi: Bir yıl boyunca düzenli olarak korunmasız cinsel ilişkiye rağmen gebeliğin gerçekleşmediği durumlarda kısırlık değerlendirmesi için yapılan testlerden biridir.
Vazektomi sonrası değerlendirmeler: Vazektomi, erkeklerde sperm kanallarının bağlandığı kalıcı bir doğum kontrol yöntemidir ve sperm analizi işlemin başarılı olup olmadığını kontrol etmek için kullanılır.
Tedavi başarısının değerlendirilmesi: Erkeklerde kısırlık tedavisine başlandığında tedavinin başarısını ön görmek için öncesinde ve sonrasında sperm analizi mutlaka yapılmalıdır.
Semen Analizi Nasıl Yapılır?
Spermiyogram analizi laboratuvar ortamında yapılır. Test öncesinde ve sonrasında ise şu adımlar izlenir;
Örnek Toplama: Hastadan mastürbasyon yoluyla meni örneği alınır. Örnek verilirken kayganlaştırıcı madde kullanımından kaçınmak gerekir. Semen steril bir kapta toplanır. Test öncesi 3-4 gün arası cinsel perhiz (cinsel ilişki veya mastürbasyondan kaçınma) önerilir.
Örnek Değerlendirmesi: Örnek, laboratuvara getirildikten sonra çeşitli testler yapılır. İlk olarak semenin (meninin) hacmi ve pH değeri ölçülür.
Mikroskopik İnceleme: Daha sonra örnek bir mikroskop altında incelenir. Bu inceleme sırasında sperm sayısı, hareketliliği (motilite) ve morfoloji (şekil ve yapı) değerlendirilir.
İleri Testler: Bazı durumlarda daha ileri testler gerekebilir. Sperm DNA hasarını değerlendirmek için yapılan testler sperm DNA hasar testleridir.
Spermiogram Testi Ne Zaman Yapılır?
Sperm analizi yapılmadan önce kişilerin 2-5 gün arasında cinsel perhiz yapmış olmaları gerekir. 2 günden az veya 5 günden fazla cinsel perhiz durumunda etkin bir değerlendirme yapma şansı düşüktür.
Spermiogram Testi Normal Değerleri Nedir?
Spermiogram testi sonuçları, Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) belirlediği normal değerlerle karşılaştırılır. Spermiogram testi değerleri;
Sperm Sayısı: Normal bir spermiogramda mililitre başına 15 milyon sperm veya daha fazla olmalıdır.
Toplam Sperm Sayısı: Normal bir menide toplam sperm sayısı 39 milyon veya daha fazla olmalıdır.
Sperm Hareketliliği (Motilite): Normal bir semen örneğinde toplam hareketlilik oranı %40’dan fazla olmalı ve bu hareketli spermlerin en az %32’sinin ileri doğru hızlı hareketli olması gerekmektedir..
Sperm Morfolojisi: Normal şekilli sperm oranının en az %4 olması beklenir.
Semen (Meni) Hacmi: Normal bir semende, semen hacmi 1.5 ml veya daha fazla olmalıdır.
Semen PH: Normal bir spermiogramda, semenin pH değeri 7.2-8.0 arasında olmalıdır.
Semen Analizi Sonuçlarının Tedavisi
Spermiogram sonuçları farklı zaman dilimlerinde değişiklik gösterebilir. Sonuçlar spermiogramı değerlendirecek biyoloğun tecrübesi ile doğru orantılı olarak doğru bir değerlendirme yapmamıza yol açar. Bazı sonuçlar, bir erkeğin kısırlığını belirlemeye yardımcı olur ancak kesin bir sonuç vermez. Spermiogram testinde normal olmayan sonuçlar tespit edilirse farklı bir zaman diliminde ve daha tecrübeli kişiler tarafından tekrar testin raporlanması uygun olur.
Semen analizi sonuçları anormalse, tedaviye ihtiyaç duyulabilir. Tedavi, altta yatan nedene göre değişir.