Plasenta Anomalileri
Op. Dr. Melek Büyükkınacı Erol
Plasenta Anomalileri
Plasenta Previa, Vasa Previa ve Dekolman Plasenta
Plasenta, gebelik boyunca bebeğin beslenmesini ve gelişimini destekleyen hayati bir organdır. Anne ile bebek arasındaki bu önemli bağlantı, gebelik süresince birçok komplikasyona yol açabilecek çeşitli anomaliler geliştirebilir.
Plasenta Previa
Bebeğin Eşinin Doğum Yolunu Kapatması
Plasenta previa, plasentanın rahim ağzına (serviks) yakın veya doğum kanalını kısmen ya da tamamen kapatacak şekilde yerleştiği bir durumdur. Normalde plasenta, rahmin üst kısımlarında bulunur, ancak plasenta previa durumunda rahim ağzına doğru yerleşir. Bu durum, anne ve bebek için çeşitli riskler taşır ve genellikle gebeliğin ikinci veya üçüncü trimesterinde tespit edilir.
Plasenta Previa Türleri
Plasenta Previa Totalis: Plasenta, rahim ağzını tamamen kapatır. Bu en ciddi ve en yaygın görülen formdur.
Parsiyel Plasenta Previa: Plasenta, rahim ağzını kısmen kapatır.
Marjinal Plasenta Previa: Plasenta, rahim ağzının kenarında yer alır, ancak doğum kanalını tamamen kapatmaz.
Low-Lying Plasenta: Plasenta, rahim alt segmentinde yer alır ancak serviksi kapatmaz.
Risk Faktörleri
İleri anne yaşı
Çoklu doğum yapmış olmak (multiparite)
Önceden sezaryen veya rahim ameliyatı geçirmiş olmak
Sigara kullanımı
Çoğul gebelikler (ikiz, üçüz gibi)
Yüksek rakımlarda yaşamak
Belirtiler ve Tedavi
Plasenta previanın en yaygın belirtisi, ağrısız ve açık kırmızı renkte vajinal kanamadır. Kanama, gebeliğin herhangi bir döneminde ortaya çıkabilir, ancak genellikle üçüncü trimesterde daha yaygındır. Kanama meydana geldiğinde, anne adayı hemen tıbbi yardım almalıdır. Tedavi, genellikle fiziksel aktivitenin kısıtlanmasını ve yatak istirahatini içerir. Kanama kontrol altına alınamazsa, sezaryen doğum gerekebilir.
Vasa Previa
Kordon Damarlarının Riskli Yerleşimi
Vasa previa, plasentadan bebeğe uzanan kordon damarlarının, amniyon zarları üzerinde dallanarak serviks hizasında yerleştiği nadir fakat ciddi bir durumdur. Bu damarlar, Wharton jeli adı verilen koruyucu tabakadan yoksundur ve bu nedenle doğum sırasında kolayca yırtılabilirler. Bu durum, bebek için hayati risk taşıyan bir kanamaya yol açabilir.
Risk Faktörleri
Belirtiler ve Tedavi
IVF (tüp bebek) gebelikleri
Çoğul gebelikler
Plasentanın anormal yerleşimi
Vasa previa genellikle doğum eylemi sırasında belirti verir ve bu belirtiler arasında ani ve şiddetli vajinal kanama ile fetal distres (bebekte stres) bulunur. Tanı, genellikle gebelik sırasında ultrason ile konur. Vasa previa tespit edilirse, erken doğum planlanabilir ve doğum esnasında acil sezaryen gerekebilir.
Dekolman Plasenta: Plasentanın Erken Ayrılması
Dekolman plasenta (ablasyo plasenta), plasentanın bebeğin doğumundan önce rahim duvarından kısmen veya tamamen ayrılması durumudur. Bu durum, hem anne hem de bebek için ciddi tehlike oluşturur ve acil tıbbi müdahale gerektirir.
Risk Faktörleri
Yüksek tansiyon (gestasyonel hipertansiyon, preeklampsi)
Sigara kullanımı
Kokain kullanımı
Travma (karın bölgesine darbe)
Çoğul gebelikler
Polihidramnios (amniyon sıvısının fazla olması)
Daha önce dekolman plasenta öyküsü
Belirtiler ve Tedavi
Dekolman plasentanın en yaygın belirtisi, ağrılı ve koyu renkte vajinal kanamadır. Ayrıca, rahmin sertleşmesi, annenin tansiyonunun düşmesi ve bebeğin kalp atışlarında bozulma gibi belirtiler de görülebilir. Tedavi, duruma bağlı olarak değişir, ancak genellikle acil sezaryen gereklidir. Durum hafifse ve anne ile bebek iyi durumdaysa, doğum sancıları yoksa, doktorlar durumu izlemeyi tercih edebilirler.
Plasenta Anomalilerinin Yönetimi
Plasenta anomalileri tespit edildiğinde, düzenli doktor kontrolleri ve dikkatli bir izleme süreci başlatılır. Her durumun kendine özgü tedavi yöntemleri ve yönetim stratejileri vardır, bu nedenle anne adayının doktorunun önerilerine titizlikle uyması gerekir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile plasenta anomalileri nedeniyle oluşabilecek riskler en aza indirilebilir.
Plasenta anomalileri, gebelik sürecinde hem anne hem de bebek için ciddi riskler oluşturabilir. Plasenta previa, vasa previa ve dekolman plasenta gibi durumlar, dikkatli izleme ve zamanında müdahale gerektiren durumlardır. Gebelik süresince düzenli kontrollerin yapılması, belirtilerin yakından takip edilmesi ve gerekli önlemlerin alınması, sağlıklı bir gebelik süreci ve doğum için kritik öneme sahiptir. Plasenta ile ilgili herhangi bir şüphe veya belirti durumunda, hemen sağlık profesyonellerine başvurulmalıdır.