İkiz Gebelikler

Op. Dr. Melek Büyükkınacı Erol

İkiz Gebelikler

Riskler, Komplikasyonlar ve Yönetim Yöntemleri

İkiz gebelikler, çiftlerin heyecanını artıran ancak aynı zamanda tıbbi açıdan daha fazla dikkat ve özen gerektiren durumlar arasındadır. Çoğu ikiz gebelik sağlıklı bir şekilde sonuçlanırken, bu tür gebeliklerde tekil gebeliklere göre bazı riskler ve komplikasyonlar daha sık görülür.

İkiz Gebeliklerde Yaygın Komplikasyonlar

1. Preterm Eylem ve Doğum

Preterm doğum, 37. haftadan önce gerçekleşen doğumlar olarak tanımlanır. Tekil gebeliklerde doğum genellikle 39. haftadan sonra gerçekleşirken, ikiz gebeliklerde bu süre ortalama olarak 36. haftaya kadar düşer. İkiz gebeliklerde erken doğum riski daha yüksektir ve bu durum genellikle su kesesinin erken yırtılması ile başlar. Preterm doğumlar, bebeklerde çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir.

2. Düşük Doğum Ağırlığı

Düşük doğum ağırlığı, doğumda bebeklerin 2500 gramdan daha hafif olması durumudur ve genellikle erken doğumla ilişkilidir. 32. haftadan önce gerçekleşen doğumlarda bebeklerin ağırlığı 1500 gramın altında olabilir ve bu bebeklerde zihinsel gerilik, serebral palsi, görme ve işitme problemleri gibi komplikasyonlar daha sık görülür.

3. İntrauterin Gelişme Geriliği (IUGR)

İkiz gebeliklerde bebeklerin büyümesi, 30-32. haftalara kadar normal seyredebilir. Ancak bu haftalardan sonra plasenta, bebekleri yeteri kadar besleyemediğinden, büyüme yavaşlar. Bu nedenle, ikiz gebeliklerde bebeklerin gelişimi yakından takip edilmelidir.

4. Preeklampsi

Preeklampsi, gebeliğin ikinci yarısında ortaya çıkan ve yüksek tansiyon, idrarda protein kaybı gibi belirtilerle kendini gösteren bir durumdur. İkiz gebeliklerde preeklampsi riski iki kat daha fazladır. Üçüz gebeliklerde ise bu oran %50’ye kadar çıkabilir. Preeklampsi hem anne hem de bebekler için ciddi riskler taşır, bu nedenle düzenli takip ve yeterli bakım gereklidir.

5. Gestasyonel Diyabet

Gestasyonel diyabet, gebelik sırasında ilk kez ortaya çıkan diyabet türüdür ve ikiz gebeliklerde daha sık görülür. Bunun nedeni, plasenta hacminin artmasıyla birlikte plasental hormonların insülin direncini artırmasıdır. Bu durum, kan şekeri seviyelerinin düzenlenmesini zorlaştırabilir ve hem anne hem de bebek için risk oluşturur.

6. Plasental Abrubtia

Plasental abrubtia, plasentanın rahim duvarından erken ayrılmasıdır ve ikiz gebeliklerde üç kat daha fazla görülür. Genellikle üçüncü trimesterde ortaya çıkar ve acil tıbbi müdahale gerektirebilir.

7. Fetal Kayıp

İkiz gebeliklerde fetal kayıp nadir görülse de, gerçekleştiğinde dikoryonik gebeliklerde (her bir bebeğin ayrı plasentası olduğunda) genellikle müdahale gerekmez. Ancak, monokoryonik gebeliklerde (bebeklerin aynı plasentayı paylaştığı durumlarda) fetal kayıp riski ciddi olabilir ve erken doğum gerekebilir.

8. Sezaryen Doğum

İkiz gebeliklerde sezaryen doğum şart değildir. Ancak, bebeklerin geliş pozisyonuna bağlı olarak sezaryen doğum tercih edilebilir. Vajinal doğum için bazı kriterler şunlardır:

Gebelik 32 haftadan büyük olmalıdır.
Önde gelen bebek daha iri olmalıdır.
İlk bebeğin başı aşağıda olmalıdır.
İkinci bebek baş veya makad pozisyonda olabilir.
İkinci bebek daha küçük olmalıdır.
Baş pelvis uygunsuzluğu (CPD) olmamalıdır.

9. İkizden İkize Transfüzyon Sendromu (TTTS)

TTTS, aynı plasentayı paylaşan ikizlerde görülen bir komplikasyondur. Plasentadaki damar bağlantıları nedeniyle, bebeklerden birine (alıcı) daha fazla kan giderken, diğerine (verici) daha az kan gider. Bu durum, alıcı bebekte aşırı kan hacmi, kalp yetmezliği ve polihidramnios (fazla amniyotik sıvı) ile sonuçlanabilirken, verici bebekte kansızlık ve oligohidramnios (yetersiz amniyotik sıvı) gelişebilir. TTTS, %15 oranında görülür ve ciddi bir durumdur.

TTTS

TTTS tanısı, genellikle ultrason muayenesi sırasında konur. Tanı belirtileri arasında fetusların cinsiyeti, ölçümler arasındaki farklılıklar, amniyotik kese büyüklüklerinde fark, kordon kalınlığı farkı, tek plasenta ve alıcı bebekte polihidramnios, verici bebekte oligohidramnios bulunur.

Annede Görülen Bulgular

Rahimde hızlı büyüme hissi

Haftasına göre karın büyüklüğünde fazla artış

Karında ağrı, gerilme ve kasılma

Ani fazla kilo alımı

El ve ayaklarda erken dönemde şişlik

TTTS Tedavi Seçenekleri

Eskiden tedavi imkânı bulunmayan TTTS, günümüzde bazı tıbbi müdahalelerle yönetilebilir. Tedavi seçenekleri arasında fazla amniyon sıvısının boşaltılması ve lazer tedavisi yer alır. Lazer tedavisi ile plasenta damarlarındaki bağlantılar kesilerek, etkilenen bebeklerin %60’ında başarı sağlanabilir. Akciğer maturasyonu takip edilerek en erken dönemde doğum gerçekleştirilmesi de tedavi seçenekleri arasındadır.

İkiz gebelikler, hem anne hem de bebekler için daha fazla takip ve özen gerektiren özel durumlardır. Bu gebeliklerde riskler daha yüksek olabilir, ancak düzenli tıbbi kontroller ve uygun tedavi yöntemleri ile sağlıklı bir gebelik süreci ve doğum mümkündür. Gebelik boyunca düzenli ultrason muayeneleri, olası komplikasyonların erken teşhis edilmesine ve gerekli müdahalelerin zamanında yapılmasına olanak tanır. İkiz gebelik yaşayan anne adaylarının, bu süreçte doktorlarıyla yakın iletişimde olmaları ve gerekli tüm tıbbi önerilere uymaları son derece önemlidir.