İdrar Kaçırma

Üriner inkontinans birçok nedenle ortaya çıkabilen karmaşık, multifaktöriyel bir durumdur.

Risk faktörleri aşağıda sıralanmıştır:

Cinsiyet; üriner inkontinans kadınlarda erkeklere oranla 2-3 kat fazla görülmektedir.

Yaş: üriner inkontinans sıklığı ilerleyen yaşla birlikte artmaktadır. Stres inkontinans 65 yaş altında daha sık iken, mikst inkontinans ve urge inkontinans 65 yaş üzerinde daha sık saptanmıştır.

Hamilelik ve doğum esnasında sinir, kas ve bağ dokusunun sıkışması, gerilmesi veya yırtılması nedeniyle pelvik taban anatomisinin bozulması ve pelvik taban kaslarının zayıflamasına bağlı idrar kaçırma riski artmaktadır

Menopoza bağlı östrojen eksikliği

Sigara kullanımı nedeniyle gelişen kronik öksürük durumu pelvik tabanda kasların zarar görmesine, karın içindeki basıncın artmasına ve sigaradaki zararlı bazı maddelerin idrar kesesinde (mesane) irritan etki göstermesi neticesinde idrar kaçırma riskini artırmaktadır.

Obezite idrar kaçırma için belirlenmiş ve değiştirilebilir bir risk faktörüdür. Kilo vermenin idrar kaçırmanın iyileşmesinde faydalı bir etkisinin olabileceğine dair yapılan birçok çalışmada olumlu etkileri olduğu gösterilmiştir

Diğer sebepler: Geçirilmiş pelvik cerrahi, idrar sistem infeksiyonları, kabızlık, sistemik hastalıklar (diabet, kalp yetmezliği), demans ve diğer ağır nörolojik bozukluklar.

Üriner inkontinans sınıflaması

Stres inkontinans: Kadınlarda üriner inkontinansın en yaygın görülen tipi öksürme, hapşırma ve ağır kaldırma gibi aktiviteler esnasında karın içi basıncını artmasıyla oluşan istemsiz idrar kaçırma olarak adlandırılan stres üriner inkontinanstır.

Urge inkontinans: İstemsiz oluşan detrusor (mesane kası) kasılması ile karakterizedir. Sık idrar yapma ve ani olarak idrara çıkma şikayetleri mevcuttur. Ani bir şekilde işeme ihtiyacı geldiği anda tuvalete gidemeden idrar kaçırma durumudur. İstemsiz oluşan mesane kası kasılması ile karakterizedir. Sık idrar yapma ve ani olarak idrara çıkma şikayetleri mevcuttur.

Bazen lekelenme bazen de boşalma şeklinde ortaya çıkar. Hastalar, idrar kaçırmadan hemen önce veya buna eşlik eden işeme dürtüsü yaşarlar ve idrar kaçırmaya başladıktan sonra, idrarın çoğunu boşaltana kadar kontrolü sağlayamazlar.

Miks tip inkontinans: Stres ve urge inkontinans semptomlarının birlikte görüldüğü idrar kaçırma şekli olarak tanımlanır. Stres ya da urge inkontinans belirtileri diğerine oranla daha rahatsız edici düzeyde olabilir. Miks tip inkontinans geriatrik yani yaşlı nüfusta daha sık görülmektedir.

Taşma inkontinansı: Mesanenin aşırı dolması sonucunda belirli aralıklarla küçük miktarda istemsiz idrar kaçırılması durumudur. Mesane tam boşaltılamaz ve damla damla sürekli idrar kaçırma izlenir. İlişkili semptomlar arasında idrarda yapmada tereddüt, zayıf veya aralıklı idrar yapımı, idrar yapma sıklığında artış ve gece aşırı sıklıkta idrar yapma görülebilmektedir.

Geçici ya da fonksiyonel üriner inkontinans: üriner enfeksiyon, aşırı idrar üretimi, ilaç kullanımı, kabızlık, akut konfüzyon

İdrar kaçırmada değerlendirme

Başka hastalıklarda olduğu gibi istemsiz idrar kaçırma şikayetiyle başvuran hastaların tedavi öncesinde uygun bir biçimde değerlendirilmeleri, şikayetler ve fiziksel muayene bulguları doğrultusunda, gerekli doğru laboratuvar testlerinin uygulanması önemlidir. Üriner inkontinans bir semptom veya bulgu olabilir. Bu hastaları değerlendirirken en önemli basamak detaylı şekilde öykü alınmasıdır. Öncelikler hastanın şikayetleri tek tek dinlendikten sonra hangi şikayetinin kendisini daha çok etkilediği ne zaman başladığı, ne kadar sıklıkta oluştuğu gibi sorular sorulur.

İşeme günlüğünde, hastadan günlük ne kadar sıvı aldığı, ne kadar sıklıkta idrara çıktığı, idrar miktarını, gece idrar yapma sayısını, uykudan sonra idrar kaçırma gelişip gelişmediği, gün içine idrar kaçırırken hangi etkinliği yaptığı ve eğer kullanıyorsa kaç ped kullandığını kaydetmesi istenir.

Fizik muayenenin amacı altta yatan nedeni araştırmak ve pelvik taban dokularını değerlendirerek anatomik kusuru saptamaktır. Bu amaçla normal jinekolojik muayeneye ilaveten hasta ıkındırtılarak veya öksürtülerek idrar kesesi, rahim veya vajende sarkma durumu değerlendirilir.

Fizik muayeneye ilaveten başta ürodinamik değerlendirme olmak üzere birçok laboratuvar (idrar tetkiki ve kültürü, stres testi, ped testi,diabet için kan şekeri taraması) ve görüntüleme (intravenöz pyelografi, sistoüretrografi, ultrasonografi) yöntemleri hastanın değerlendirilmesi ve tanı koymaya katkına bulunur.