Gebelik Öncesi Hazırlık
Op. Dr. Melek Büyükkınacı Erol
Gebelik Öncesi Hazırlık
Sağlıklı Bir Gebelik İçin Yapılması Gerekenler
Gebelik, anne ve bebek sağlığı açısından dikkat edilmesi gereken özel bir süreçtir. Sağlıklı bir gebelik dönemi geçirebilmek için gebelik öncesi planlı ve hazırlıklı olmak büyük önem taşır. Gebelik öncesi dönemde yapılacak hazırlıklar, gebelik sürecinde karşılaşılabilecek riskleri azaltabilir ve sağlıklı bir bebek dünyaya getirme şansını artırır
1. Gebelik Öncesi Jinekolojik Muayene
Gebelik planlaması aşamasında ilk adım, rutin bir jinekolojik muayeneden geçmektir. Bu muayene; smear testi, pelvik ultrasonografi ve kan tetkiklerini içerir. Bu incelemelerle anne adayının gebelikte karşılaşabileceği riskler önceden tespit edilerek gerekli tedaviler uygulanabilir. Risk faktörlerinin erken saptanması, kişiye özel gebelik takibinin yapılmasına olanak tanır.
Önerilen Testler:
Smear Testi: Rahim ağzı kanseri riskini değerlendirmek için.
Pelvik Ultrasonografi: Yumurtalıklar, rahim ve diğer pelvik organların durumu değerlendirilir.
Kan Tetkikleri: Genellikle tam kan sayımı, tiroid fonksiyon testleri, hepatit B ve C taramaları, HIV testi gibi temel tetkikler yapılır.
2. Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Gebelik planladığınız andan itibaren bazı yaşam tarzı değişiklikleri yapmak gerekir. Bu değişiklikler, hem annenin hem de bebeğin sağlığını olumlu yönde etkiler.
Sigara ve Alkol: Gebelik öncesi sigara ve alkol kesinlikle bırakılmalıdır. Sigara, düşük yapma riski ve düşük doğum ağırlığı gibi komplikasyonlara yol açabilir. Alkol ise fetüste gelişim geriliği ve doğum kusurlarına neden olabilir.
Kafein Tüketimi: Günlük kafein alımının 300 mg’ı geçmemesi önerilir. Bu, yaklaşık bir büyük fincan kahveye denk gelir.
İlaç Kullanımı: Gebelik öncesi kullanılan ilaçların doktor kontrolünde gözden geçirilmesi gereklidir. Özellikle antidepresanlar, tansiyon ilaçları ve akne tedavilerinde kullanılan izotretinoin gibi ilaçların doz ayarlaması veya değiştirilmesi gerekebilir. Akne ilaçları genellikle gebelikten en az 6 ay önce bırakılmalıdır.
3. Beslenme ve Vitamin Takviyeleri
Gebelik öncesi ve sırasında doğru beslenme, sağlıklı bir gebelik süreci için kritik öneme sahiptir. Bu dönemde vücudun artan ihtiyaçlarını karşılamak için bazı vitamin ve mineral takviyelerine başlamak gerekebilir.
Folik Asit: Gebelikten en az 3 ay önce başlanmalı ve gebeliğin ilk 12 haftası boyunca devam edilmelidir. Günde 400 mcg folik asit alımı, nöral tüp defektleri riskini azaltır.
D Vitamini: D vitamini eksikliği, hem anne adayının hem de bebeğin sağlığını olumsuz etkileyebilir. Gebelik öncesi D vitamini seviyeleri kontrol edilmeli ve gerekirse takviye yapılmalıdır.
Demir: Demir eksikliği, gebelik sırasında anemiye yol açabilir ve bu durum bebekte gelişim geriliğine neden olabilir. Gebelik öncesi demir seviyeleri kontrol edilmeli ve eksiklik varsa takviye edilmelidir.
B12 Vitamini: B12 vitamini eksikliği, nörolojik gelişim üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Bu nedenle, gebelik öncesinde B12 vitamini seviyeleri kontrol edilerek gerekli takviyeler yapılmalıdır.
4. Kilo Yönetimi ve Egzersiz
İdeal kiloya ulaşmak, gebelik şansını artırır ve gebelik sırasında oluşabilecek komplikasyonları azaltır. Aşırı kilolu veya obez olmak, gebelikte diyabet, preeklampsi ve doğum komplikasyonları gibi riskleri artırabilir. Gebelik öncesi sağlıklı bir kiloya ulaşmak için dengeli beslenme ve düzenli egzersiz önemlidir.
Pilates ve Yoga: Gebelikte önerilen egzersizlerin, gebelik öncesinde başlanması, vücudun gebeliğe hazırlık sürecini destekler. Pilates ve yoga, esnekliği artırır, kasları güçlendirir ve stresi azaltır.
5. Aşılar ve Bağışıklık
Gebelik öncesi bazı aşıların yapılması gerekebilir. Özellikle kızamıkçık (rubella) aşısı, gebelik öncesi dönemde yapılmalı ve aşıdan sonra en az 1 ay gebelikten kaçınılmalıdır. Kızamıkçık, gebelik sırasında geçirildiğinde bebekte ciddi doğum kusurlarına yol açabilir. Aşı sonrası, bağışıklığın oluşup oluşmadığı kontrol edilmelidir.
6. Diş Sağlığı
Gebelik sırasında diş eti problemleri yaygın olarak görülür. Progesteron hormonu, diş etlerinde hipertrofiye (kalınlaşma ve çekilme) yol açabilir. Bu nedenle, gebelik öncesi dönemde diş sağlığı kontrol edilmeli, gerekli tedaviler yapılmalı ve enfeksiyon odakları ortadan kaldırılmalıdır.
7. Tiroid Fonksiyonlarının Kontrolü
Tiroid bezi, üreme sağlığı üzerinde doğrudan etkilidir. Tiroid hormonlarının dengesizliği, gebeliğin sağlıklı bir şekilde devam etmesini engelleyebilir. Gebelik planlamadan önce veya hamile kaldığınızı öğrendiğinizde tiroid fonksiyonlarınızı kontrol ettirmeniz önemlidir. Tiroid hormon seviyelerinin normal olması, sağlıklı bir gebelik süreci için gereklidir.
Gebelik öncesi yapılacak hazırlıklar, sağlıklı bir gebelik süreci ve bebek için büyük önem taşır. Rutin jinekolojik muayeneler, yaşam tarzı değişiklikleri, beslenme düzeni, vitamin takviyeleri ve gerekli aşıların yapılması, gebelik sırasında karşılaşılabilecek riskleri en aza indirir. Bu adımları takip ederek, sağlıklı bir gebelik süreci geçirme ve sağlıklı bir bebek dünyaya getirme şansınızı artırabilirsiniz. Gebelik öncesi hazırlıklarınızı yaparken, mutlaka bir sağlık profesyoneli ile iletişimde olun ve doktorunuzun önerilerini dikkate alın