Gebelik öncesi doktor kontrolünün önemi gebelik için risk faktörlerinin tespit edilip tedavisinin yanında, gebeliğe engel oluşturabilecek bazı durumlar (yumurta rezervi, rahim anomalileri, yumurtalık kistleri, myom vs.) fark edilip tedavisi önceden düzenlenebilir.
Öykü alma
Anamnezde;
- Gebeliği olumsuz etkileyebilecek kronik hastalıkları (hipertansiyon, diyabet, epilepsi gibi),
- Soy geçmiş (anne adayının ailesinde kronik hastalıklar gibi),
- Jinekolojik hastalıkları (miyom, over kisti, enfeksiyonlar gibi),
- Önceki gebeliklere ait durumları (düşük, ölü doğum, erken doğum, anomalili doğum)
- Beslenme alışkanlıkları ve kilo-boy oranı,
- Yaşam tarzı (sigara kullanımı, alkol ve diğer maddelerin kullanımı)
- Çalışma hayatı,
- Alerji öyküsü,
- Daha önce geçirilmiş hastalıklar ve ameliyatlar,
- Uyku ve dinlenme alışkanlıkları,
- Egzersiz alışkanlıkları ortaya çıkarılması
- Anne ve baba adayında yaşa veya kalıtıma bağlı risk faktörlerinin ortaya çıkarılması sorgulanır.
Jinekolojik muayene
Son bir yıl içinde alınmadıysa rahim ağzı kanser taraması yapmak amacıyla Pap smear alınır. Muayene sırasında rahim ağzında yara, enfeksiyon varlığına bakılır ve duruma göre tedavi planlanır.
Ultrasonografi ile yumurta rezervi, yumurtalık kistlerinin varlığı, rahim anomalisi, myom, endometriozis, adenomiyozis gibi durumlar değerlendirilir.
Laboratuar incelemeleri
Hamile kalmayı planlayan anne adaylarına, yapılması gereken bazı kan tetkikleri vardır;
- Tam kan, tam idrar, (idrar kültürü),
- Anne ve baba adayının kan grupları,
- Toxoplazma paraziti, rubella (kızamıkçık) ve CMV virüsü,
- VDRL incelemesi,
- Açlık kan şekeri ölçümü,
- Karaciğer enzimlerini değerlendirmek için AST- ALT,
- Böbrek işlevlerini değerlendirmek için kanda BUN ve kreatinin,
- Tiroid bezinin işleyişinin değerlendirilmesi amacıyla TSH ölçümü,
- Hepatit b bağışıklığı, hepatit c ve hıv virüsüne karşı antijen ve antikorların varlığı.
- Vitamin seviyeleri( B ve D vitaminleri vs)
Aşılar
Rubella (kızamıkçık) aşısı daha önce kızamıkçık geçirmediği belirlenen anne adaylarına uygulanır. Gebelik öncesi istenen rutin tetkiklerde rubella testi değerlendirilir. Sonuca göre aşı uygulaması yapılır. Rubella Aşısı, canlı bir aşı olduğundan anne adayının bu uygulama sonrası en az bir ay gebe kalmaması ve bu süre sonunda kanda bağışıklık oluşup oluşmadığının araştırılması gerekmektedir.
Vitaminler
Gebelik öncesi en az 3 ay öncesinden aktif folik asit prepatlarının başlanması gerekir. Gebelikte ilk üç ayın sonuna kadar folik asit ve sonrasında folik asit ihtiva eden multivitamin kullanılması gerekir.
Folik asit nöral tüp defektlerinin engellenmesini sağlayan bir vitamin olmasının dışında hücre içi fonksiyonlarda elzem bir yapıtaşıdır.
D vitamini, ferritin ve B12 vitamini eksik anne adaylarının gebelik öncesi bu vitaminlerinin takviyesinin yapılması ve bu depolarının doldurulması gerekmektedir.
